Tha a’ Chomataidh Slàinte, Cùram Sòisealta agus Spòrs air a ràdh gum feum Riaghaltas na h-Alba prìomhachas a thoirt do bhith a’ dèiligeadh ri bochdainn, seirbheisean slàinte inntinn a leasachadh agus gnìomhachd chorporra a chur am meud gus slàinte is sunnd cloinne is dhaoine òga a chumail suas.
Anns an aithisg as ùire aca, tha a’ Chomataidh aig Pàrlamaid na h-Alba ag ràdh gu bheil bochdainn na phrìomh adhbhar airson droch bhuilean slàinte do chlann is dhaoine òga. Tha a’ Chomataidh air fianais a chruinneachadh gu bheil clann a tha a’ fuireach anns na coimhearsnachdan as bochda ann an Alba gu math nas buailtiche droch shlàinte-inntinn fhulang, gu bheil iad ann an cunnart mòran nas motha a thaobh reamhrachd agus droch bheathachadh, agus nach eil iad cho buailteach eacarsaich cunbhalach a dhèanamh.
Tha fianais a chaidh a thoirt don rannsachadh cuideachd a’ moladh tuilleadh gnìomh gus dèiligeadh ris a’ bhuaidh a bharrachd a tha aig an èiginn bith-beò air bochdainn agus gus casg a chur air tuilleadh millidh air slàinte is sunnd cloinne is dhaoine òga a tha beò ann am bochdainn.
Chuala a’ Chomataidh fianais gu bheil an galar lèir-sgaoilte air duilgheadasan fad-ùine slàinte is sunnd cloinne is dhaoine òga a dhèanamh nas miosa agus gu bheil e air fìor dhroch bhuaidh a thoirt air daoine ann an coimhearsnachdan bochda agus buidhnean fo anacothrom.
Tha an aithisg cuideachd a’ toirt luaidh air an fhìor dhroch bhuaidh a thug an galar lèir-sgaoilte air slàinte-inntinn cloinne is dhaoine òga, le rabhadh gu bheil an làn bhuaidh fhathast ri thuigsinn gu h-iomlan. Chaidh dragh sònraichte a thogail mu na h-ìrean de thrioblaidean slàinte-inntinn a tha a’ sìor fhàs am measg nigheanan, gu sònraichte deugairean.
Aig an aon àm, chuala a’ chomataidh fianais mun deagh bhuaidh a dh’fhaodadh a bhith aig comhairlichean sgoile, agus an iomadh dòigh dhidseatach a th’ ann a-nis gus taic a thoirt do shunnd inntinn cloinne is dhaoine òga.
Tron rannsachadh aca, chlàraich a’ Chomataidh fianais fharsaing a sheall na buannachdan mòra a tha an lùib gnìomhachd chorporra agus gabhail pàirt ann an spòrs do shlàinte is sunnd cloinne is dhaoine òga. Tha a’ Chomataidh ag iarraidh gun tèid ro-innleachd nàiseanta fharsaing a chruthachadh le amasan a ghabhas tomhas agus maoineachadh ioma-bliadhna, sam bi cuimseachadh soilleir air gnìomhachd chorporra a chur am meud agus slàinte chorporra cloinne is dhaoine òga na h-Alba a leasachadh.
Thuirt Gillian Martin BPA, Neach-gairm na Comataidh Slàinte, Cùram Sòisealta is Spòrs:
“Is e an t-amas againn gum b’ e Alba an t-àite as fheàrr airson clann is daoine òga fàs suas, agus tha sinn soilleir gum bu chòir aire an riaghaltais a bhith air sin a dhèanamh cinnteach.
“Tha an rannsachadh againn air fianais làidir a chruinneachadh gu bheil bochdainn na phrìomh adhbhar airson droch bhuilean slàinte is sunnd do chlann is dhaoine òga. Tha a’ Chomataidh againn aonaichte sa bheachd gum feum Riaghaltas na h-Alba tuilleadh prìomhachais a thoirt do chaiteachas gus dèiligeadh ri droch bhuaidh bochdainn air slàinte is sunnd cloinne is dhaoine òga. Tha an èiginn bith-beò a th’ ann an-dràsta agus gearraidhean ann an sochairean air feadh na RA air fìor chabhag a chur sa chùis seo.
“Tha dragh oirnn cuideachd mu mar a tha an galar lèir-sgaoilte agus an èiginn bith-beò air droch bhuaidhean tionalach a thoirt air slàinte is sunnd cloinne is dhaoine òga. Chan eil fios againn fhathast air ìre nam buaidhean sin, ach tha e soilleir gum feumar sùil gheur a chumail orra anns na bliadhnaichean ri teachd gus an tèid dèiligeadh riutha gu h-èifeachdach.
“Gus builean nas fheàrr a choileanadh, tha a’ Chomataidh den bheachd gum feum taic agus leasachadh slàinte is sunnd cloinne is dhaoine òga a bhith aig cridhe ro-innleachd ath-bheothachaidh na h-Alba bho Chovid.
Thuirt an Neach-gairm cuideachd:
“Tha an rannsachadh againn air iarrtas mòr agus leantainneach a nochdadh airson taic slàinte-inntinn. Anns a’ gheàrr-ùine, feumaidh sinn cumail oirnn a’ tasgadh ann an seirbheisean slàinte-inntinn gus ruigsinneachd a leasachadh agus amannan feitheimh airson Seirbheisean Slàinte-inntinn Cloinne is Òigridh (CAMHS) a lùghdachadh. San fhad-ùine, feumaidh sinn ro-innleachd a leasachadh a tha stèidhichte air cron a bhacadh, a bhios a’ dèiligeadh ri bun adhbharan droch shlàinte-inntinn, a lùghdaicheas uallach air seirbheisean agus a chuimsicheas air eadar-theachd thràth.
“Tha dragh air a’ Chomataidh againn, a dh’aindeoin fianais nach gabh àicheadh air buannachdan gnìomhachd chorporra, nach eil ach beag-chuid de chlann is dhaoine òga an-dràsta a’ coinneachadh ri molaidhean gnìomhachd chorporra gach latha agus gu bheil gnìomhachd nigheanan a’ lùghdachadh gu mòr nuair a thèid iad don àrd-sgoil. Tha sinn ag iarraidh maoineachadh ioma-bliadhna agus ro-innleachd fharsaing gus dèiligeadh ri seo. Tha sinn airson fòcas sònraichte fhaicinn air barrachd gnìomhachd chorporra am measg cloinne agus dhaoine òga bho bhuidhnean a tha fo ana-cothrom agus coimhearsnachdan bochda, le gnìomhan cuimsichte gus gnìomhachd chorporra a bhrosnachadh do chlann-nighean.
“Tha a’ Chomataidh air leth taingeil don a h-uile duine a chuir ris an rannsachadh, gu sònraichte na daoine òga sin a thug seachad cunntas pearsanta air na dh’fhiosraich iad.”
Am measg prìomh thoraidhean eile na h-aithisg tha:
- Tha a’ Chomataidh ag aithneachadh an àite air leth cudromach a th’ aig sgoiltean ann a bhith a’ toirt taic do shlàinte is sunnd clann agus daoine òga na h-Alba. Tha iad ag iarraidh air Riaghaltas na h-Alba trèanadh cuimsichte a thoirt do thidsearan a bheir dhaibh na sgilean agus an comas gus cumail orra a’ toirt taic chudromach do shlàinte is sunnd cloinne is dhaoine òga, agus sùil a chumail air buaidh nan comhairlichean sgoile.
- Tha a’ Chomataidh ag iarraidh air Riaghaltas na h-Alba dèiligeadh ri beàrnan anns an dàta riochdachail nàiseanta a tha ri fhaotainn gus measadh nas fheàrr a dhèanamh air eadar-theachdan sònraichte, airson taic a thoirt do shlàinte is sunnd cloinne is dhaoine òga ann an sgoiltean.
- Tha a’ Chomataidh a’ nochdadh droch bhuilean slàinte is sunnd mòran cloinne is dhaoine òga aig a bheil eòlas air cùram, agus luchd-cùraim òga, agus ag iarraidh gun tèid taic a thoirt dhaibh mar phrìomhachas, gu sònraichte nuair a ghluaiseas iad gu seirbheisean inbheach.
Cùl-fhiosrachadh
Faodaidh tu barrachd fhaighinn a-mach mu obair na Comataidh Slàinte, Cùram Sòisealta agus Spòrs air làrach-lìn Pàrlamaid na h-Alba.
Blog Pàrlamaid na h-Alba 